O ku ma axa kari, axa xaaxantaaxun yan da axa kari, Laamudo Julube gan ti o ku ya da, Jaafunu, xa da o ku kure o wa telle Xaɲaaga raqen raga, o na ti xusi a joppa o ku yi. A gan da o ku ya xiri ti i wa telle Xaɲaaga raqen raga o tiini xusi a joppa o ku yi; o ku nta telle takki gunne yi, o tiini a joppa o ku…
Axa ga na in do botoxan ŋari tanni, axa n xenu i ya. Axa ga ma in do botoxan ŋari, i ga na in kari killen di, xa maxa xenu i ya de!” Minan Kollo Dogoso, a ga yillankuppe kagandaaren di, a ɲa faringije yi. Ken bire tillise wa tontene Tunkangaawa, Yaaginne kafallen ŋa, a da a kutu; tillisi wa tontene Gololoqu, a da a kutu; tillise wa tontene Juntu, Tanbaxaara do Jongaaga naxa, a…
Ken ga da i tubogu, i ti an nan saage a xalana. Siigumen ra wa terene Jaafunu, bundanŋen ya na yaxarun kitten di i ga leppan katta; ken bire xalan ma bange. Ken ga da i tubogu, Jaafunu da me fuula, i ti: “Xa ri o n daga Soroma a na kure kini o yi o n ri xenu Raman ŋa!” I daga Soroma, i da Koyitan ɲi Maaruntara, a ti: “Taballen na in ya…
A da Gidinme xiri, a koboncinden ga gemu sere be yi, a gemu Yaari Tunkara ya yi, jaaren ya ni. E! a ti: “Ke ken ni Yaari ya fedde.” A ti saasa, “N do Gidinme wa telle, n wa dagana i taaxundi Fuuta, jamaane be gan xawa Jaafunu fankanjan di, ken feti Gidinme.” Ayiwa Jaafunu ti: “An do Gidinme ga na daga, an da o ku kun ɲa gunne yi de; Gori yinme ma Kingi…
Ayiwa, Haruuna Njaayi kisima ti a da, a ti: “N ke wa an tu de, xa n ke ma an tirindi ken ŋa de.” Jaman ga sanqi bire be, a da a xiri a do a daga fonkaaran ŋa, a ti: “An ga ti an wa in tu, an da tonŋu ko, an da in ŋari minna?” A ti: “An da tonŋun ya ko, an wa in tu, n do an gemu Gori do Yelimaane…
Les régions et localités soninké s’étendent sans discontinuer de la région de Nara en passant par Baxunu, Kingi (Kingui), Karta ou Kaarta, Nioro, Guidime, Khagnaga, Tringa, Soroma, Diafounou, jusqu’au Fouta. Comment expliquer une telle juxtaposition continue de régions et localités Soninké ? Une première explication est qu’après la dislocation de (Wagadou) l’empire du Ghana au 11ème siècle après une terrible sécheresse, les Soninké aient émigrés vers l’ouest où les terres sont plus fertiles. C’est ainsi…
